Iedere student wordt geacht om zelf opdrachten, essays en papers te maken en hierin geen teksten van anderen als ware het eigen werk in te leveren. Goede plagiaatcontrolesoftware is dan ook een essentieel onderdeel van de digitale leeromgeving van elke instelling in het hoger onderwijs. Maar hoe selecteer je de juiste plagiaatcontrolesoftware voor jouw instelling? En met welke onderwerpen moet je dan zeker rekening houden? Robbie Nijsse van Fundatis was in september 2019 projectleider van een succesvol aanbestedingstraject voor plagiaatcontrolesoftware bij de Hogeschool van Amsterdam en deelt in dit artikel vier adviezen.
Om met de deur in huis te vallen: geen enkele software kan plagiaat herkennen. De bepaling of een overname daadwerkelijk plagiaat ligt namelijk altijd binnen de instelling. Wat software wel heel goed kan is het herkennen van tekstuele overeenkomsten. De basisfunctionaliteit van plagiaatcontrolesoftware is dan ook relatief eenvoudig. De software ziet overeenkomsten tussen de ingeleverde tekst en bronbestanden en geeft hier melding van. In de kwaliteit van de software en de mate waarin wordt voldaan aan de eisen en randvoorwaarden van de instelling kan echter het verschil worden gemaakt. In dit artikel geef ik vier belangrijke adviezen die helpen om met een aanbestedingstraject de best passende plagiaatcontrolesoftware te selecteren
1. Denk aan wet- en regelgeving
Iedere instelling is als het goed is inmiddels op de hoogte dat er rekening met worden gehouden met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG, of op zijn Engels GDPR). Naast de AVG komen bij plagiaatcontrolesoftware ook de Archiefwet en soms zelfs de Auteurswet om de hoek kijken. De belangrijkste vraag die hierin telkens terugkomt is bij wie het eigenaarschap van de data ligt. Het antwoord op deze vraag heeft belangrijke gevolgen voor hoe data worden ingeleverd en bewaard, maar ook hoe de data worden teruggegeven of vernietigd.
2. Bepaal kwaliteitsnormen
De plagiaatcontrolesoftware herkent de overeenkomsten tussen het ingeleverde document en de bronnen waartegen de software controleert. Welke bronnen de software hiervoor gebruikt is niet openbaar. Anders zou het voor studenten ook wel erg makkelijker worden om te plagiëren. Wel kan in een proefopstelling aan de hand van testdocumenten worden gekeken of de software goed werkt. Hierbij is het essentieel om van te voren na te denken wat er voor de instelling belangrijk is, bijvoorbeeld qua typen documenten die moeten kunnen worden gecontroleerd en typen bronnen die zouden moeten worden gebruikt bij de testopstelling.
3. Evalueer de plagiaatcontrolesoftware met docenten
Docenten moeten al met veel verschillende systemen tegelijkertijd werken. Het is dus belangrijk dat het voor docenten zo eenvoudig mogelijk is om de plagiaatcontrolesoftware te gebruiken en het resultaat van de plagiaatcontrole te interpreteren. Neem het oordeel van de docenten dus mee in de evaluatie. Idealiter wordt hierbij een zo realistisch mogelijke opstelling in gebruikt. Wordt de plagiaatcontrolesoftware bijvoorbeeld geïntegreerd in het leermanagementsysteem aangeboden? Bekijk of dit dan ook al mogelijk is bij de proefopstelling.
4. Wees idealistisch in je visie, maar realistisch in je eisen (‘Kill your darlings’)
Het is een nuttige exercitie om met elkaar in gesprek te gaan over wat de ideale plagiaatcontrolesoftware zou moeten kunnen of aan welke voorwaarden deze zou moeten voldoen. Dit kan de visie van de instelling aanscherpen en de kandidaat-leveranciers stimuleren om een stapje harder te lopen. Maak hierin echter wel een onderscheid in wat écht nodig is en wat hierop een goede extra toevoeging zou kunnen zijn. Door vast te houden aan onrealistische wensen en deze te formuleren als harde eis bestaat het risico dat alle aanbieders worden uitgesloten en er geen geschikte aanbieders overblijven. Met andere woorden: ga nog een keer scherp door je eisen en ‘kill your darlings’.
Uiteraard komt er nog veel meer kijken bij een Europese aanbesteding voor plagiaatcontrolesoftware. Wil je hier meer over weten? Neem contact op met Robbie Nijsse via robbie.nijsse@fundatis.nl en hij gaat graag met je in gesprek.
Download hier de: pdf
