In het hoger onderwijs staan projectleiders vaak voor de uitdaging om effectieve veranderingen te leiden en te beheren. En dat loopt natuurlijk niet altijd even soepel. Dat kan allerlei oorzaken hebben – maar soms is het lastig om de vinger op de zere plek te leggen. In dit artikel leggen we uit wat de ‘onderstroom’ is en verkennen we waarom die van cruciaal belang is voor projectleiders in het hoger onderwijs. Ook geven we praktische tips hoe hier mee om te gaan.
De onderstroom
Bij het plannen en uitvoeren van projecten richten we ons vaak op wat zichtbaar is. Dat noemen we in dit model de ‘bovenstroom’. Denk aan de missie, visie, veranderplannen en de organisatiestructuur. Maar we moeten niet uit het oog verliezen dat er ook een onzichtbare kracht aan het werk is: de ‘onderstroom’. De onderstroom omvat elementen zoals organisatiecultuur, vertrouwen, angst en groepsdynamiek. Dingen die je niet ziet, maar die er wel degelijk zijn – en bovendien grote invloed op je project kunnen hebben.
Waarom is de ‘Onderstroom’ relevant?
De onderstroom ligt aan de basis van de bovenstroom en is daarmee allesbepalend. De organisatiecultuur beïnvloedt bijvoorbeeld hoe medewerkers zich gedragen, hoe ze samenwerken en hoe ze zich voelen. Als projectleider is het belangrijk om de heersende cultuur te begrijpen en ervoor te zorgen dat je project in lijn is met de kernwaarden van de instelling. Ook het niveau van vertrouwen binnen een team of organisatie heeft invloed op de bereidheid van medewerkers om betrokken te zijn en risico’s te nemen. Angst en wantrouwen kunnen projecten vertragen of zelfs doen ontsporen. Het opbouwen van vertrouwen en het verminderen van angst is een essentiële taak voor projectleiders. Tenslotte kan ook de manier waarop groepen functioneren, conflicten beheren en beslissingen nemen, de voortgang van een project aanzienlijk beïnvloeden. Het begrijpen van groepsdynamiek helpt projectleiders bij het creëren van een positieve en productieve teamomgeving. Kortom: als je zicht heb op de ‘Onderstroom’ begrijp je beter wat er boven water gebeurt en hoe je hierop interventies kunt plegen.
Uitdagingen uit de ‘Onderstroom’ en interventies
1. Culturele conflictenAls je merkt dat de projectleden met verschillende waarden en overtuigingen werken, kan dit tot conflicten leiden. Een interventie is om open dialogen te faciliteren waarin teamleden hun perspectieven kunnen delen en begrip kunnen opbouwen.
2. VertrouwenskwestiesAls er wantrouwen heerst binnen het team, overweeg dan teambuildingactiviteiten, workshops over communicatie en samenwerking, en het geven van verantwoordelijkheid en autonomie aan individuele teamleden om vertrouwen op te bouwen.
3. GroepsdynamiekproblemenAls er problemen zijn met de besluitvorming of als er conflicten ontstaan binnen het team, overweeg dan het inzetten van een coach of facilitator om de groepsdynamiek te verbeteren. Het definiëren van duidelijke rollen en verantwoordelijkheden kan ook helpen.
4. Weerstand tegen veranderingVerandering kan angst en weerstand oproepen. Als projectleider is het belangrijk om medewerkers bij het veranderingsproces te betrekken, hen te informeren over de voordelen en hun zorgen serieus te nemen. Ondersteuning bieden en duidelijke communicatie over de verandering zijn van essentieel belang.
Aanzienlijke invloed op het succes van je project
Als projectleider in het hoger onderwijs is het van cruciaal belang om de onderstroom in de gaten te houden. De onderstroom heeft een aanzienlijke invloed op het succes van je projecten. Door bewust aandacht te besteden aan elementen zoals organisatiecultuur, vertrouwen en groepsdynamiek, kun je de kansen op succes vergroten.Dit betekent dat je niet alleen een effectieve planner en manager bent, maar ook een facilitator van verandering en een bouwer van relaties binnen je organisatie. Door deze holistische benadering te omarmen, kun je als projectleider in het hoger onderwijs werkelijk impact maken.
Wil je meer tips van onze projectleiders? Abonneer je dan op onze nieuwsbrief. Heb je zelf een uitdaging binnen je project, waar je hulp bij kunt gebruiken? Neem dan gerust contact op met Anne Floor Erdman (info@fundatis.nl).